Cách nhận biết và biện pháp phòng trừ bệnh đốm lá gây hại trên cây lạc (đậu phộng)

Bệnh đốm đen gây hại trên lá lạc

Bệnh đốm lá hại lạc (hay đậu phộng) thường phát sinh trong điều kiện thời tiết mưa ẩm gây ảnh hưởng lớn đến năng suất và chất lượng của cây lạc. Để giúp bà con phòng trừ bệnh đốm lá trên lạc, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Quảng Xương hướng dẫn cách nhận biết và biện pháp phòng trừ bệnh đốm lá trên cây lạc như sau:

Nguyên nhân và triệu chứng nhận biết bệnh đốm lá ở lạc:

Bệnh đốm lá lạc gồm hai loại là bệnh đốm nâu lạc và bệnh đốm đen lạc, gây ra bởi 2 loài nấm khác nhau. Nguồn bệnh của nấm gây bệnh đốm lá trên lạc sống sót hầu hết ở dạng sợi nấm và bào tử phân sinh trên tàn dư bộ phận bị bệnh rơi rụng trên ruộng. Ngoài ra, nấm hoàn toàn có thể sống sót trên những mẫu lạc giống bị nhiễm bệnh.

Bệnh đốm nâu lạc (bệnh đốm lá sớm):

Bệnh đốm nâu lạc hay còn gọi là bệnh đốm lá sớm, gây ra bởi nấm Cercospora Arachidicola, thuộc bộ Hyphales, lớp nấm Bất Toàn. Nấm sinh trưởng và tăng trưởng thích hợp nhất ở nhiệt độ 25-28⁰C, nhiệt độ tối thiểu là 5-10⁰C, tối đa là 33-36⁰C.

Bệnh đa phần gây hại trên lá, rất ít khi gây hại cuống lá, thân cành. Ở mặt trên lá, vết bệnh đốm nâu có hình tròn trụ, đường kích vết bệnh dao động từ 1-10mm, màu nâu nhạt, xung quanh có quầng vàng rộng. Sau chuyển sang màu nâu đỏ hoặc nâu sậm. Trên một lá có nhiều đốm bệnh làm lá mau biến vàng và rụng. Các lá phía dưới bị bệnh trước sau lan lên các lá phía trên.

Cánh đồng Lạc tại xã Quảng Lưu, huyện Quảng Xương

Trên bề mặt vết bệnh thường có lớp nấm mốc màu xám. Đó chính là cành bào tử phân sinh và bào tử phân sinh của nấm gây bệnh. Cành bào tử phân sinh thường đâm thẳng, màu nâu nhạt, không có màng ngăn ngang hoặc có 1-2 ngăn. Trong khi đó, bào tử phân sinh có dạng hình dùi trống, thẳng, có 4-14 màng ngăn ngang và không có màu.

Bệnh đốm đen hại lạc (bệnh đốm lá muộn):

Bệnh gây ra bởi nấm Cercospora Personata, thuộc bộ Hyphales, lớp nấm Bất Toàn. Nấm sinh trưởng thích hợp nhất ở nhiệt độ 25-30⁰C, nhiệt độ tối thiểu là 10⁰C và tối đa là 33-36⁰C.

Bệnh phát sinh chủ yếu trên lá và thân. Vết bệnh lúc đầu là chấm nhỏ màu nâu, sau lớn lên màu nâu đen, đường kính vết bệnh khoảng 1-5mm, thường thấy rõ ràng ở mặt dưới lá. Đốm bệnh hình tròn, trên vết bệnh già có những hạt nhỏ màu đen (các ổ bào tử) xếp thành các đường vòng đồng tâm, có viền trũng màu vàng nhạt quanh đốm bệnh. Cành bào tử phân sinh đâm thẳng, màu nâu sẫm, phần nhiều không có ngăn ngang. Bào tử phân sinh có dạng hình bầu dục hoặc hình tròn trụ, một đầu hơi thon, có 3-5 màng ngăn ngang. Trên một lá có nhiều vết bệnh, các đốm liên kết lại thành vết to. Lá vàng và rụng, cây sinh trưởng kém. Bệnh phát sinh ở các lá bên dưới sau lan lên các lá phía trên.

 

Đặc điểm phát sinh phát triển của bệnh đốm lá trên cây lạc:

Bệnh đốm lá lạc phát sinh và gây hại ở hầu hết những vụ gieo trồng lạc, vụ lạc Thu thường nặng hơn vụ lạc Xuân. Ở cuối vụ lạc Xuân và nhất là vụ lạc Thu khi nhiệt độ thời tiết mưa ẩm, nhiệt độ không khí trên 20⁰C là điều kiện thuận lợi cho nấm xâm nhiễm, lây lan, tăng trưởng nhanh, mạnh kéo dài tới tận khi thu hoạch.

Nếu phát sinh sớm và nặng, bệnh làm lá rụng nhiều, gây ảnh hưởng lớn đến sinh trưởng và năng suất của cây lạc.Trong vụ lạc Xuân, bệnh đốm lá hại lạc thường phát sinh khi hoa đã ra rộ và tiến trình quả non đến khi thu hoạch.Trong vụ lạc Thu, bệnh phát sinh từ trước khi ra hoa 5-6 ngày, tăng dần đến lúc ra tia rộ, sau đó tăng rất nhanh từ tiến trình quả non đến già chắc. Bệnh có xu thế tăng trưởng mạnh trên những dòng, giống lạc nhập nội, tinh lọc và lai tạo cho hiệu suất cao.

Cánh đồng Lạc xã Quảng Hải, huyện Quảng Xương

Biện pháp phòng trừ bệnh đốm lá trên lạc:

Biện pháp canh tác:

Loại bỏ tàn dư cây trồng sau thu hoạch, cày lật đất sớm.

Gieo trồng giống chống chịu bệnh.

Luân canh cây trồng với các loại cây khác họ như mía, ngô, lúa nước.

Thường xuyên kiểm tra đồng ruộng để kịp thời phát hiện và phòng trừ bệnh từ sớm.

Biện pháp hóa học:

Thường xuyên thăm đồng, điều tra phát hiện bệnh sớm, khi cây lạc bị bệnh gây hại bà con cần sử dụng các loại thuốc BVTV nằm trong Danh mục thuốc BVTV được phép sử dụng tại Việt Nam; phun thuốc trừ bệnh khi bệnh chớm xuất hiện, phun trừ bệnh bằng bộ thuốc BVTV đặc trị nấm chứa hoạt chất như: Hexaconazole, Azoxistrobin, Difeconazole, chlorothalonil, zineb, mancozeb, ... có trong một số tên thương phẩm như Daconil (500SC, 75WP), Anvil 5SC, Amistartop 325SC,...  nếu bị bệnh nặng cần phun nhắc lại lần hai sau lần một 3-5 ngày, sử dụng thuốc theo nguyên tắc “4 đúng”,  luân phiên thay đổi thuốc giữa các lần phun, lưu ý phun ướt đẫm lá và thân gốc cây./.

Đàm Thúy - Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện