Sổ tay hướng dẫn nghiệp vụ về chuẩn tiếp cận pháp luật

Với mục tiêu nâng cao nhận thức pháp luật, giáo dục ý thức tôntrọng, tuân thủ và chấp hành pháp luật; bảo đảm quyền conngười, quyền công dân, quyền được thông tin về pháp luật;kịp thời tháo gỡ mâu thuẫn, tranh chấp, vướng mắc, kiếnnghị trong thi hành pháp luật tại các địa phương; góp phần thúc đẩy, thực hiện toàn diện mục tiêu xây 8 dựng nông thôn mới và xây dựng đô thị văn minh. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg ngày 22/7/2021 quy định về xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật; Bộ tư pháp ban hành Thông tư số 09/2021/TT-BTP ngày 15/11/2021 hướng dẫn thi hành Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg và Quyết định số 1723/QĐ-BTP ngày 15/8/2022 ban hành Hướng dẫn tiêu chí huyện đạt chuẩn tiếp cận pháp luật thuộc Bộ tiêu chí quốc gia về huyện nông thôn mới, tiêu chí tiếp cận pháp luật thuộc Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021 - 2025 và tiêu chí quận, thị xã, thành phố đạt chuẩn tiếp cận pháp luật thuộc tiêu chí quận, thị xã, thành phố thuộc cấp tỉnh đạt chuẩn đô thị văn minh.

1. Tiêu chí, điều kiện cấp huyện đạt chuẩn tiếp cận pháp luật

* Tiêu chí cấp huyện đạt chuẩn tiếp cận pháp luật gồm 5 chỉ tiêu tương ứng với 100 điểm tập trung vào một số nhiệm vụ thuộc chức năng, trách nhiệm của chính quyền huyện trong các lĩnh vực xây dựng, hoàn thiện thể chế, pháp luật; triển khai công tác tiếp cận thông tin; phổ biến, giáo dục pháp luật; tổ chức tiếp công dân, tiếp nhận, giải quyết kiến nghị, phản ánh, khiếu nại, tố cáo; tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính. Cụ thể như sau:

- Ban hành các văn bản theo thẩm quyền để tổ chức và bảo đảm thi hành pháp luật trên địa bàn.

- Công khai, cung cấp thông tin kịp thời, chính xác, đầy đủ, đúng quy định pháp luật về tiếp cận thông tin.

- Ban hành, tổ chức thực hiện Kế hoạch phổ biến, giáo dục pháp luật, hòa giải ở cơ sở, đánh giá, công nhận đạt chuẩn tiếp cận pháp luật hàng năm đúng quy định pháp luật về phổ biến, giáo dục pháp luật, hòa giải ở cơ sở, chuẩn tiếp cận pháp luật và hướng dẫn của cơ quan cấp trên.

- Tổ chức tiếp công dân, tiếp nhận, giải quyết kiến nghị, phản ánh, khiếu nại, tố cáo đúng quy định pháp luật về tiếp công dân, khiếu nại, tố cáo.

- Tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính đúng quy định pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính.

Nội dung, cách tính điểm, tài liệu đánh giá của từng chỉ tiêu được hướng dẫn chi tiết tại Phụ lục kèm theo Quyết định số 1723/QĐ-BTP kế đảm bảo gọn nhẹ, định lượng, phù hợp, khả thi.

* Điều kiện công nhận cấp huyện đạt chuẩn tiếp cận pháp luật được xác định dựa trên kết quả đạt chuẩn tiếp cận pháp luật của các đơn vị cấp xã trên địa bàn và kết quả thực hiện nội dung tiêu chí thuộc trách nhiệm của cấp huyện. 

Đồng thời, tương thích với điều kiện công nhận huyện đạt chuẩn nông thôn mới, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh đạt chuẩn đô thi văn minh cũng như xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. 

Theo đó, cấp huyện được công nhận đạt chuẩn tiếp cận pháp luật phải đáp ứng đủ 04 điều kiện:

- Có 100% xã, phường, thị trấn trên địa bàn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật.

- Tổng số điểm của các chỉ tiêu đạt từ 90 điểm trở lên.

- Tổng số điểm của từng chỉ tiêu đạt từ 50% số điểm tối đa trở lên.

- Trong năm đánh giá, không có cán bộ, công chức là người đứng đầu cấp ủy, chính quyền cấp huyện bị xử lý kỷ luật hành chính do vi phạm pháp luật trong thi hành công vụ hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

2. Tiêu chí, điều kiện cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật

* Tiêu chí cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật:Căn cứ theo Điều 3 Quyết định 25/2021/QĐ-TTg thì việc xét, công nhận xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật dựa trên 05 tiêu chí sau:

- Ban hành văn bản theo thẩm quyền để tổ chức và bảo đảm thi hành Hiến pháp và pháp luật trên địa bàn

- Tiếp cận thông tin, phổ biến, giáo dục pháp luật

- Hòa giải ở cơ sở, trợ giúp pháp lý

- Thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn

- Tổ chức tiếp công dân, giải quyết kiến nghị, phản ánh, khiếu nại, tố cáo, thủ tục hành chính; bảo đảm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội

Nội dung, cách tính điểm, tài liệu đánh giá của từng chỉ tiêu được Bộ Tư pháp quy định, hướng dẫn tại Thông tư số 09/2021/TT-BTP ngày 15/11/2021.

* Điều kiệncấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật:Xã, phường, thị trấn được công nhận đạt chuẩn tiếp cận pháp luật khi có đủ các điều kiện sau đây:

- Tổng số điểm của các tiêu chí đạt từ 80 điểm trở lên;

- Tổng số điểm của từng tiêu chí đạt từ 50% số điểm tối đa trở lên;

- Trong năm đánh giá, không có cán bộ, công chức là người đứng đầu cấp ủy, chính quyền xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là cấp xã) bị xử lý kỷ luật hành chính do vi phạm pháp luật trong thi hành công vụ hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Việc thực hiện các chỉ tiêu, tiêu chí đánh giá tiếp cận pháp luật có ý nghĩa quan trọng nhằm nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật trong cán bộ, nhân dân; đảm bảo quyền được tiếp cận thông tin của công dân đối với các quy định của pháp luật và xây dựng nền hành chính cơ sở ngày càng chuyên nghiệp, hiện đại góp phần vào quá trình xây dựng và hoàn thiện hệ thống tổ chức hành chính ở cấp huyện, cấp xã. Đặc biệt, trong giai đoạn này, tiêu chí cấp huyện, cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật là một tiêu chí thành phần của Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới và Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới nâng cao(quy định nội dung xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật đối với xã đạt chuẩn nông thôn mới tại tiêu chí thành phần 18.4 về hệ thống chính trị và tiếp cận pháp luật và bổ sung nội dung tiếp cận pháp luật đối với xã nông thôn mới nâng cao tại tiêu chí 16; huyện đạt chuẩn tiếp cận pháp luật theo quy định tại tiêu chí thành phần 9.6 về hệ thống chính trị - An ninh trật tự - Hành chính công)./.