Dùng các loại cây họ đậu để cố định đạm và cải tạo đất

Trong những năm gần đây, việc ứng dụng vi sinh vật có lợi trong canh tác nông nghiệp ngày càng được chú trọng nhằm nâng cao năng suất cây trồng, cải thiện chất lượng đất và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Tại huyện Quảng Xương, với điều kiện thổ nhưỡng đa dạng và sự phát triển mạnh của sản xuất nông nghiệp, việc sử dụng vi sinh vật có lợi đã mang lại nhiều lợi ích thiết thực, giúp nông dân dần chuyển đổi sang mô hình canh tác bền vững, giảm lệ thuộc vào phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật.

Vi sinh vật có lợi là những loại vi khuẩn, nấm, xạ khuẩn có khả năng cải thiện chất lượng đất, giúp cây trồng phát triển khỏe mạnh và tăng khả năng chống chịu với sâu bệnh. Chúng đóng vai trò quan trọng trong quá trình phân giải chất hữu cơ, cố định đạm, đối kháng với mầm bệnh và kích thích sự phát triển của bộ rễ cây trồng. Một số nhóm vi sinh vật có lợi phổ biến được ứng dụng trong nông nghiệp gồm:

Vi khuẩn cố định đạm (Rhizobium, Azotobacter, Azospirillum) giúp cung cấp nguồn đạm tự nhiên cho cây trồng, giảm nhu cầu sử dụng phân đạm hóa học.

Vi khuẩn phân giải lân (Bacillus megaterium, Pseudomonas fluorescens) giúp cây trồng hấp thụ lân tốt hơn, đặc biệt hữu ích trong điều kiện đất bị cố định lân.

Nấm Trichoderma: có tác dụng đối kháng với nhiều loại nấm bệnh hại rễ cây như Fusarium, Pythium, Rhizoctonia, giúp bảo vệ cây trồng khỏi các bệnh gây thối rễ, vàng lá.

Xạ khuẩn Streptomyces: sản sinh kháng sinh tự nhiên, hạn chế sự phát triển của vi khuẩn và nấm gây bệnh trong đất.

Việc ứng dụng các vi sinh vật có lợi không chỉ giúp tăng năng suất cây trồng mà còn góp phần cải thiện độ phì nhiêu của đất, giảm thiểu ô nhiễm môi trường và xây dựng nền nông nghiệp bền vững trên địa bàn huyện như:

+ Cải tạo đất và tăng độ phì nhiêu nhờ vi sinh vật: Một trong những vấn đề lớn mà nông dân huyện Quảng Xương đang đối mặt là tình trạng đất bạc màu, chai cứng do lạm dụng phân bón hóa học và thuốc trừ sâu trong thời gian dài. Để khắc phục, bà con có thể sử dụng chế phẩm vi sinh vật giúp phân giải chất hữu cơ, cải thiện kết cấu đất và cân bằng hệ vi sinh trong đất. Các chế phẩm chứa vi khuẩn cố định đạm và phân giải lân giúp cung cấp dinh dưỡng tự nhiên cho cây trồng, giúp đất tơi xốp, tăng khả năng giữ nước và trao đổi dinh dưỡng.

+ Ứng dụng vi sinh vật trong sản xuất phân bón hữu cơ vi sinh: Thay vì sử dụng hoàn toàn phân bón hóa học, bà con có thể tận dụng các loại chế phẩm vi sinh để ủ phân hữu cơ từ phế phẩm nông nghiệp như rơm rạ, phân chuồng, vỏ cà phê, bã mía. Vi khuẩn Bacillus subtilis và Lactobacillus trong chế phẩm vi sinh giúp đẩy nhanh quá trình phân hủy chất hữu cơ, tạo ra phân bón giàu dinh dưỡng, an toàn cho cây trồng và giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

+ Phòng trừ sâu bệnh bằng vi sinh vật đối kháng: Thay vì sử dụng thuốc trừ sâu hóa học, bà con có thể sử dụng nấm Trichoderma để kiểm soát các bệnh hại rễ như thối rễ, chết cây con, bệnh héo vàng. Ngoài ra, chế phẩm vi sinh chứa vi khuẩn Bacillus thuringiensis (Bt) cũng được sử dụng phổ biến để tiêu diệt sâu hại mà không ảnh hưởng đến thiên địch. Việc sử dụng các chế phẩm sinh học này giúp bảo vệ cây trồng hiệu quả mà không gây hại đến sức khỏe con người và môi trường.

+ Ứng dụng vi sinh vật trong xử lý phụ phẩm nông nghiệp và bảo vệ môi trường: Ngoài tác dụng cải tạo đất và phòng trừ sâu bệnh, vi sinh vật có lợi còn được ứng dụng rộng rãi trong xử lý rác thải nông nghiệp và nước thải. Các chế phẩm chứa vi khuẩn phân giải cellulose, lignin giúp xử lý nhanh chóng phụ phẩm như rơm rạ, vỏ trấu, giúp hạn chế tình trạng đốt rơm rạ gây ô nhiễm không khí. Đồng thời, vi sinh vật xử lý môi trường còn được sử dụng để giảm ô nhiễm ao hồ trong các mô hình nuôi trồng thủy sản, giúp cân bằng hệ sinh thái và cải thiện chất lượng nước.

Tại một số xã như Quảng Ngọc, Quảng Yên, Quảng Đức… nhiều hộ nông dân đã áp dụng chế phẩm vi sinh trong sản xuất lúa, rau màu và cây ăn quả, bước đầu đạt hiệu quả tích cực. Cụ thể:

+ Ruộng lúa sử dụng vi khuẩn cố định đạm giảm lượng phân bón hóa học xuống 30 – 40%, cây lúa phát triển xanh tốt, ít bị sâu bệnh hơn.

+ Vườn rau VietGAP ứng dụng chế phẩm vi sinh giúp giảm tồn dư thuốc bảo vệ thực vật, rau phát triển mạnh, năng suất cao hơn so với canh tác thông thường.

+ Mô hình trồng cây ăn quả kết hợp bón phân vi sinh giúp cây ra hoa đậu quả tốt hơn, chất lượng trái ngon, ít sâu bệnh hơn.

Những kết quả này cho thấy, ứng dụng vi sinh vật có lợi trong canh tác nông nghiệp không chỉ giúp nâng cao năng suất cây trồng mà còn bảo vệ môi trường và sức khỏe con người.

Để thúc đẩy việc ứng dụng vi sinh vật có lợi trong sản xuất nông nghiệp, chính quyền huyện Quảng Xương cần tăng cường tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật cho bà con nông dân. Đồng thời, cần có chính sách hỗ trợ giá phân bón vi sinh, chế phẩm sinh học để khuyến khích bà con chuyển đổi từ phân bón hóa học sang phân bón hữu cơ vi sinh. Việc nhân rộng các mô hình thí điểm thành công, kết hợp với nghiên cứu khoa học sẽ giúp tạo ra bước đột phá trong phát triển nông nghiệp bền vững tại địa phương.

Ứng dụng vi sinh vật có lợi trong canh tác nông nghiệp không chỉ giúp nâng cao năng suất, chất lượng cây trồng mà còn góp phần bảo vệ môi trường, giảm chi phí sản xuất và đảm bảo sức khỏe cho người tiêu dùng. Huyện Quảng Xương với điều kiện tự nhiên thuận lợi và sự quan tâm của chính quyền địa phương đang có nhiều cơ hội để phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững. Việc mở rộng mô hình ứng dụng vi sinh vật sẽ góp phần xây dựng một nền nông nghiệp xanh, sạch và hiệu quả trong tương lai.