Nguyên nhân: Bệnh đạo ôn lá do nấm Pyricularia Oryzae gây ra, gây hại trong suốt quá trình sinh trưởng phát triển của cây lúa, nhưng thường biểu hiện rõ nhất ở thời kỳ lúa đẻ nhánh gây bệnh đạo ôn lá và thời kỳ lúa trỗ đến chắc xanh gây bệnh đạo ôn cổ bông.

Triệu chứng: Trên lá lúa lúc đầu vết bệnh chỉ bằng mũi kim châm xung quanh có quầng màu vàng  ở giữa vết bệnh màu xám nhạt sau chuyển sang màu nâu đen rồi lan rộng thành hình thoi ở giữa có màu xám tro. Nếu bệnh nặng, các vết bệnh sẽ nối tiếp nhau tạo mảng lớn gây cháy cả lá và chết cây.

Trên thân, cổ bông và cổ gié: Vết bệnh có thể xuất hiện trên thân, cổ bông, cổ gié lúa; lúc đầu chỉ là một vết nhỏ màu xám sau chuyển thành màu nâu ăn lan quanh thân, cổ bông và cổ gié lúa, khi bị nấm xâm nhiễm mạch dẫn dinh dưỡng sẽ bị cắt đứt, khiến cả bông lúa bị lép lửng.

Hình ảnh bệnh đạo ôn trên ruộng lúa

Trên hạt: Vết bệnh là những đốm tròn màu nâu trên vỏ trấu nếu xuất hiện sớm, gặp điều kiện thuận lợi bệnh sẽ nhiễm vào hạt, làm cho hạt lúa bị đen lép.

Điều kiện thời tiết: Trong điều kiện thời tiết âm u, có sương mù, mưa phùn, ẩm ướt kéo dài nhiều ngày, nhiệt độ 22-26⁰C, ẩm độ không khí trên 90%, chênh lệch nhiệt độ ngày đêm cao, trên những chân ruộng bón thừa đạm, thiếu kali, thường xuyên khô hạn là điều kiện thuận lợi cho nấm bệnh đạo ôn phát sinh phát triển.

Biện pháp phòng trừ: Để phòng trừ bệnh đạo ôn hiệu quả, ngay từ đầu vụ bà con cần sử dụng giống kháng bệnh, chăm sóc cây khỏe, bón phân cân đối, bón nặng đầu, nhẹ cuối, tránh bón lai dai, rải rác về cuối vụ, tăng cường bón phân chuồng hoai mục, phân lân, phân kali, tránh bón thừa đạm, tưới nước đầy đủ, hợp lý.

Hình ảnh đạo ôn cổ bông trên cây lúa

Khi cây lúa xuất hiện những vết bệnh đầu tiên cần ngưng ngay việc bón phân đạm, phân bón qua lá (chỉ bón lại khi lá mới ra không xuất hiện vết bệnh); sau đó sử dụng ngay thuốc bảo vệ thực vật nằm trong danh mục thuốc bảo vệ thực vật được phép sử dụng tại Việt Nam. Sử dụng theo nguyên tắc “4 đúng” nếu ruộng lúa bị bệnh nặng cần phun nhắc lại lần hai sau lần một  3-5 ngày.

Đối với những ruộng lúa đã bị bệnh đạo ôn lá cần phun phòng bệnh đạo ôn cổ bông trước và sau khi lúa trỗ 5-7 ngày, nên luân phiên thay đổi thuốc giữa các lần phun, cần phun ướt đẫm lá và thân; phun vào lúc chiều mát, tránh ảnh hưởng đến quá trình phơi màu của lúa.

Hình ảnh vết bệnh trên giống lúa TBR225

Bệnh đạo ôn nếu không được phòng trừ sớm và hiệu quả rất dễ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất. Vì vậy, bà con nông dân cần thường xuyên kiểm tra, bám sát đồng ruộng để phòng trừ bệnh kịp thời hiệu quả, bảo vệ năng suất cho cây trồng vụ Đông xuân năm 2022 – 2023.